Ισλάμ και Δημοκρατία

Αν κάποιος διαβάζει τον Τύπο ή ακούει σχολιαστές διεθνών υποθέσεων, Λέγεται συχνά –και ακόμη πιο συχνά υπονοείται αλλά δεν λέγεται– ότι το Ισλάμ δεν είναι συμβατό με τη δημοκρατία. Στη δεκαετία του ενενήντα, Ο Samuel Huntington πυροδότησε μια πνευματική καταιγίδα όταν δημοσίευσε το The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, στο οποίο παρουσιάζει τις προβλέψεις του για τον κόσμο – γράψτε μεγάλα. Στην πολιτική σφαίρα, σημειώνει ότι ενώ η Τουρκία και το Πακιστάν μπορεί να έχουν κάποια μικρή αξίωση για «δημοκρατική νομιμότητα», όλες οι άλλες «... οι μουσουλμανικές χώρες ήταν σε μεγάλο βαθμό μη δημοκρατικές: μοναρχίες, μονοκομματικά συστήματα, στρατιωτικά καθεστώτα, προσωπικές δικτατορίες ή κάποιος συνδυασμός αυτών, συνήθως αναπαύεται σε περιορισμένη οικογένεια, φυλή, ή φυλετική βάση». Η προϋπόθεση στην οποία βασίζεται το επιχείρημά του είναι ότι όχι μόνο «δεν είναι σαν εμάς», Στην πραγματικότητα αντιτίθενται στις βασικές δημοκρατικές μας αξίες. Αυτος πιστευει, όπως και άλλοι, ότι ενώ η ιδέα του δυτικού εκδημοκρατισμού αντιστέκεται σε άλλα μέρη του κόσμου, η αντιπαράθεση είναι πιο αξιοσημείωτη σε εκείνες τις περιοχές όπου το Ισλάμ είναι η κυρίαρχη πίστη.

Το επιχείρημα έχει γίνει και από την άλλη πλευρά. Ένας Ιρανός θρησκευτικός λόγιος, αντανακλώντας μια συνταγματική κρίση των αρχών του εικοστού αιώνα στη χώρα του, δήλωσε ότι το Ισλάμ και η δημοκρατία δεν είναι συμβατά επειδή οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι και ότι ένα νομοθετικό σώμα είναι περιττό λόγω της περιεκτικής φύσης του ισλαμικού θρησκευτικού νόμου. Παρόμοια θέση είχε πιο πρόσφατα ο Ali Belhadj, ένας Αλγερινός δάσκαλος γυμνασίου, κήρυκας και (Στο πλαίσιο αυτό) αρχηγός του FIS, όταν δήλωνε «η δημοκρατία δεν ήταν ισλαμική έννοια». Ίσως η πιο δραματική δήλωση προς αυτή την κατεύθυνση ήταν αυτή του Abu Musab al-Zarqawi, αρχηγός των σουνιτών ανταρτών στο Ιράκ που, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την προοπτική εκλογών, κατήγγειλε τη δημοκρατία ως «μια κακή αρχή».

Σύμφωνα όμως με ορισμένους μουσουλμάνους μελετητές, Η δημοκρατία παραμένει ένα σημαντικό ιδανικό στο Ισλάμ, με την επιφύλαξη ότι υπόκειται πάντα στον θρησκευτικό νόμο. Η έμφαση στην ύψιστη θέση της σαρία είναι στοιχείο σχεδόν κάθε ισλαμικού σχολίου για τη διακυβέρνηση, μετριοπαθείς ή εξτρεμιστές. Μόνο αν ο ηγεμόνας, που λαμβάνει την εξουσία του από τον Θεό, περιορίζει τις ενέργειές του στην «εποπτεία της διοίκησης της σαρία» εάν πρέπει να υπακούει. Αν κάνει κάτι άλλο εκτός από αυτό, είναι άπιστος και οι αφοσιωμένοι μουσουλμάνοι πρέπει να επαναστατήσουν εναντίον του. Εδώ βρίσκεται η αιτιολόγηση για μεγάλο μέρος της βίας που έχει ταλαιπωρήσει τον μουσουλμανικό κόσμο σε αγώνες όπως αυτός που επικρατούσε στην Αλγερία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90